Niedziałkowska Zofia

Zofia Niedziałkowska (09.11.1904 – 02.11.1991) – pracownik naukowy i pedagogiczny, działaczka społeczna, regionalistka, badaczka historii Ostrołęki. Jedna z najbardziej zasłużonych postaci dla Ostrołęki i regionu. Urodziła się w Ostrołęce w rodzinie inteligenckiej o tradycjach patriotycznych. W czasie I wojny światowej uciekła z rodziną w głąb Rosji w ramach bieżeństwa, skąd wróciła w listopadzie 1918. Ukończyła następnie szkołę średnią, 8-klasowe gimnazjum w Łomży. W 1929 ukończyła studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim. Działała w stowarzyszeniach społecznych i charytatywnych. Po ukończeniu studiów wróciła do Ostrołęki i otrzymała od ówczesnego burmistrza miasta propozycję założenia archiwum miejskiego oraz opracowania monografii miasta, co wykonała w ciągu dwóch lat. W latach trzydziestych XX wieku ponownie przeniosła się do stolicy, gdzie jeszcze przed okupacją pracowała w redakcji „Słownika Geograficznego Państwa Polskiego”. Podczas II wojny światowej prowadziła m.in. tajne nauczanie, udzielała się społecznie, wstąpiła również do AK. W 1944 r. była przez kilka tygodni więziona w obozie niemieckim w Pruszkowie. Po wojnie przez niemal 20 lat pracowała jako nauczycielka w liceum ogólnokształcącym w Zdunach, ucząc historii i geografii. Była członkiem wielu towarzystw naukowych i społecznych w Ostrołęce, Warszawie i Łowiczu, gdzie zamieszkała w 1960. Od 1973 do końca życia pracowała naukowo, najwięcej czasu poświęcając zbieraniu i dokumentowaniu historii Ostrołęki. Kilka ostatnich lat swojego życia spędziła w Warszawie, ale ciągle utrzymywała kontakty z rodzinnym miastem. Została pochowana na cmentarzu parafialnym w Ostrołęce.

Wśród wielu odznaczeń, którymi została uhonorowana najważniejsze to:
tytuł Honorowego Obywatela Miasta Ostrołęki (1973); Złoty Krzyż Zasługi (1973); Złota Odznaka ZNP (1976); Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1977); odznaka za zasługi dla województwa ostrołęckiego (1978); dyplom honorowy ministra kultury i sztuki za osiągnięcia w upowszechnianiu kultury (1980); odznaka ZNP za tajne nauczanie (1985); Honorowy Członek Towarzystwa Przyjaciół Ostrołęki (1986); złota odznaka za zasługi dla miasta Ostrołęki (pośmiertnie).

Jej imieniem nazwana została Szkoła Podstawowa nr 5 w Ostrołęce, ulica, a także jedno z rond w mieście. Przy budynku Zespołu Kolegiów Nauczycielskich znajduje się tablica poświęcona pamięci Zofii Niedziałkowskiej.

Zofia Niedziałkowska odegrała bardzo dużą rolę w propagowaniu kultury Ostrołęki i regionu. Najważniejszą pozycją w jej dorobku naukowym jest monografia miasta Ostrołęki. Pierwsze wydanie książki pod tytułem Ostrołęka. Dzieje miasta ukazało się w 1967, a kolejne jej wydania w latach 1975, 1979 i 2002 – już po śmierci autorki[2]. Oprócz monografii Ostrołęki do ważniejszych publikacji Zofii Niedziałkowskiej należą: Puszcza Zielona. Bory Ostrołęckie (1981); Obraz rzemiosła ostrołęckiego w okresie Drugiej Rzeczypospolitej (1918–1939) (1985); Kurpie. Bory Ostrołęckie (1988).

Wniosek i Uchwała Rady Miasta Ostrołęki